-
توسط روابط عمومی و بازاریابی
چرا فقط «فهمیدن» کافی نیست؟
توی بیشتر دوره‌های آموزشی و حتی کتاب‌خونی‌ها، یه مشکل اصلی هست: ما خیلی چیزها رو می‌فهمیم، اما در عمل زندگیمون هیچ تغییری نمی‌کنه. اینجاست که مفهوم «مشق» در مدل بونسکی وارد می‌شه.
در بونسکی، مشق صرفاً تمرین نیست؛ بلکه تمرینی با نیت مشخص، چارچوب‌دار و منظم برای تبدیل فهم به مهارت در راستای یک نیت معنابنیاده
منطق مشق یعنی چی؟
«منطق مشق» در قاموس بونسکی یعنی طراحی و اجرای تمرین‌هایی که به شکل آگاهانه، مکرر و مبتنی بر تراز ذهنی انجام بشن تا در نهایت به اصلاح رفتار، تثبیت الگو و تقویت یک ارزش یا مهارت خاص برسن
الگوی ژاپنی مرتبط: Kaizen + Kata
در فرهنگ ژاپنی، به‌خصوص در سیستم تولید ناب (Lean)، دو مفهوم اصلی با منطق مشق در ارتباطن:
کایزن (Kaizen): بهبود مستمر با گام‌های کوچک
کاتا (Kata): تمرین منظم، ساختاریافته و تکرارشونده برای نهادینه‌سازی مهارت‌ها
در مدارس کارآموزی ژاپنی، یادگیری تا وقتی «مشقی» نشه، رسمیت نداره.
بومی‌سازی در مدل واکاوی بونسکی
در مدل واکاوی، مشق به ۳ بخش تقسیم می‌شه:
1. مشقِ ادراکی: برای تثبیت مفاهیم و اصلاح نگرش
2. مشقِ کنشی: تمرین رفتار در موقعیت واقعی یا شبیه‌سازی‌شده
3. مشقِ ارزیابی: بازخورد گرفتن، اصلاح و بازطراحی تمرین
هر مشق، بر اساس یک «نیت» طراحی می‌شه و با شاخصی به اسم «اثر تربیتی» سنجیده می‌شه.
مثال‌های ساده از منطق مشق در بونسکی
برای تقویت مهارت گوش‌دادن مؤثر: هر روز ۱۰ دقیقه بدون هیچ‌گونه قضاوت یا قطع کردن، به صحبت یک نفر گوش بده، بعد برداشتت رو خلاصه کن.
برای کنترل خشم: موقع عصبانیت، تا ۱۰ نفس عمیق بکش و فقط یک جمله بنویس: «الان چه نیتی در من فعاله؟»
برای رشد فروتنی: هر روز یکی از موفقیت‌هات رو بنویس و کنارش یه مورد از کمک دیگران در اون موفقیت رو ذکر کن.
چرا منطق مشق مهمه؟
چون یادگیری بدون مشق، در ذهن می‌مونه ولی در زندگی جا نمی‌گیره
چون مشق باعث ایجاد اثر رفتاری تکرارشونده می‌شه
چون هیچ نوسازی شخصیتی بدون تمرینِ ساختارمند اتفاق نمی‌افته
پیوند با حکمت اسلامی: «تکرار» به‌عنوان ابزار تربیت
امام علی (ع) می‌فرمایند:
«العِلمُ بالتَّعلُّم، و الحِلمُ بالتَّحَلُّم»
(دانش با یادگیری و بردباری با تمرین بردباری حاصل می‌شود)
در واقع، آموزه‌های اسلامی هم تأکید می‌کنن که بدون تمرین و مشق، هیچ فضیلتی در ما شکوفا نمی‌شه.
نتیجه‌گیری: منطق مشق، پلی میان نیت و مهارت
در بونسکی، منطق مشق به ما کمک می‌کنه دانسته‌هامون رو با تمرین‌هایی هدفمند، تبدیل به رفتارهای معنادار کنیم. این تمرین‌ها، اگر درست طراحی و اجرا بشن، باعث ساخت تغییر پایدار و قابل اندازه‌گیری در فرد و سازمان می‌شن.
منابع و رفرنس‌ها
Toyota Kata by Mike Rother
فلسفه آموزش مهارتی در مدارس ژاپنی
نهج‌البلاغه، کلمات قصار
اسناد آموزشی بونسکی – مدل واکاوی ۲۰۲۴
تجارب مربیان معناگرای بونسکی در ایران