در دنیای مدیریت و رشد فردی، اغلب تمرکز ما روی بیرون است؛ روی عددها، نمودارها، رفتارها، نتایج. اما واقعیت این است که بسیاری از شکستها یا توقفها نه بهخاطر نقص بیرونی، بلکه بهدلیل اختلال درونیاند.
رِوانسنج در قابوس بونسکی، بهمعنای شناخت و سنجش جریانهای درونی انسان است؛ همان روان، حال، عزم، تردید، نوسان، انگیزه و سکون. اگر آنچه در درون ما میگذرد، بهدرستی فهم و بررسی نشود، هیچ تحلیل بیرونیای هم به درد نخواهد خورد.
«رِوان» در فارسی کهن بهمعنای جاری و سیال بودن است؛ چیزی که حرکت میکند، میرود، و ایستایی ندارد. در اینجا رِوان اشاره به وضعیت لحظهای و متغیر درونی انسان دارد.
رِوانسنج یعنی روشی برای:
بررسی وضعیتهای روانی لحظهای
درک روندهای درونی در فرآیند تصمیمگیری یا حرکت
شناخت چرایی سکون، اضطراب، میل یا مقاومت نسبت به یک موضوع
در بسیاری از شرکتهای ژاپنی، بخصوص در ساختارهای کایزنی، روشی به نام حاضریسنجی روزانه یا Mental Presence Check وجود دارد. در این سیستم، کارکنان یا مدیران باید روزانه وضعیت روانی خودشان را گزارش دهند: احساس امروز، چالش ذهنی، میزان انرژی، و آمادگی برای تصمیمسازی.
این گزارشها کمک میکند تا اختلالات احتمالی قبل از تبدیل شدن به بحران تشخیص داده شوند. رِوانسنج در مدل بونسکی دقیقاً با همین رویکرد، اما با عمق معنوی و حکمت اسلامی طراحی شده است
در مدل واکاوی، رِوانسنج بر سه پایه استوار است:
در این چارچوب، بررسی رِوان یکبارگی نیست؛ بلکه یک عادت رفتاری است که باید در جلسات فردی، تیمی و حتی خانوادگی هم به کار رود.
وقتی در انجام کاری مدام عقب میافتیم
وقتی در تصمیمی شک و تعلل داریم
وقتی بیدلیل دچار بیانگیزگی یا سردرگمی میشویم
یا حتی وقتی احساس شوق شدید داریم و میخواهیم ببینیم آیا این شوق پایدار است یا زودگذر
۱. سه سوال بپرس
از خودت یا همتیمیات بپرس:
الان دقیقاً چی حس میکنی؟
این حس، از کجا اومده؟ (مثلاً از ترس، خستگی، امید یا معنا؟)
اگر این حس ادامه پیدا کنه، چی میتونه رخ بده؟
۲. برچسب احساسی نزن
رِوانسنجی، داوری نیست. نگوییم «من بیانگیزهام پس ضعیفم»، بلکه بگیم «بیانگیزگی هست، ببینم چرا».
۳. یادداشت کن و با قبلیها مقایسه کن
رِوانسنج اگر ثبت نشه، کاربرد زیادی نداره. حتی یک دفترچه ساده یا نوتبرد موبایل کافیه تا روندهای ذهنی خودتو ببینی.
۴. آینهسازی کن
توی جلسات خانوادگی یا تیمی، این پرسش رو بچرخون: «اگه حس درونیتو یه رنگ بود، الان چه رنگیه؟»
در ساختار بونسکی، رِوانسنجی یکی از ابزارهای ثابت در طراحی جلسات کوچینگ، ارزیابی تیمهای خلاق و بررسی تعللهای مکرر در اجرای برنامههاست.
همچنین، در جلسات رهبری سازمانی، از رِوانسنج استفاده میشه برای:
تحلیل وضعیت هیجانی مدیران در مواجهه با تصمیمهای سخت
یافتن گرههای ذهنی بین اعضای تیم
بررسی چگونگی تأثیر معنویت فردی بر انگیزه کاری
امشب پیش از خواب، ۵ دقیقه وقت بذار و این سه سوال رو برای امروزت بنویس:
امروز کِی بیشتر جریان داشتم؟ چه کاری داشتم انجام میدادم؟
کِی بیشتر احساس توقف داشتم؟ چه چیزی جلوی حرکتم رو گرفت؟
اگر فردا دوباره همین احساس بیاد، چطور میتونم بهتر مدیریتش کنم؟
این تمرین، ساده ولی تأثیرگذاره؛ مثل اینه که چراغ قوهای روشن کنی و بری داخل ذهنت قدم بزنی.
رِوانسنج ابزاریه که بهجای قضاوت کردن خودت، بهت فرصت میده خودتو بفهمی.
در قاموس بونسکی، رِوانسنج یکی از عمیقترین ابزارهای خودشناسی عملی محسوب میشه؛ پلی بین روانشناسی، حکمت عملی و مدیریت معنوی.
Masaaki Imai – Kaizen: The Key to Japan’s Competitive Success
Daniel Goleman – Emotional Intelligence
منابع پژوهشی مدل واکاوی بونسکی