-
توسط روابط عمومی و بازاریابی
مقدمه: کجا اثرگذارم؟
سؤال مهمی که هر انسان معنابنیاد باید از خودش بپرسه اینه که:
اثر من دقیقاً کجاست؟
نه اینکه فقط کجا کار می‌کنم یا درآمد دارم، بلکه کجا تأثیر واقعی و ماندگار می‌ذارم؟
در مدل بونسکی، برای رسیدن به بهره‌وری معنوی، باید بتونیم جایگاه اثری که در اون بیشترین هم‌راستایی بین «توانمندی»، «نیاز بیرونی» و «نیت درونی» وجود داره رو بشناسیم. این همون نقطه‌ایه که زندگی آدم به شکل معناداری اثرگذار و زنده می‌شه.
جایگاه اثر یعنی چی؟
جایگاه اثر در مدل بونسکی، هم یک موقعیت ذهنیه و هم یک موقعیت عینی.
از نظر ذهنی، نقطه‌ایه که انسان در اون احساس می‌کنه کارش معنا، بازتاب و بقا داره.
از نظر عینی، موقعیتی در اجتماع یا سازمان یا شبکه انسانیه که اثرِ وجودی فرد در اونجا به چشم میاد و تکثیر می‌شه.
این نقطه ممکنه همیشه جای ثابتی نباشه؛ ممکنه با رشد انسان جابجا بشه، ولی همواره یه نشونه مهم داره:
اثرگذاری مثبت، پایدار و الهام‌بخش.
مدل‌های ژاپنی: مفاهیم "Kaizen" و نقش فردی در بهبود مستمر
در سیستم‌های ژاپنی، به‌ویژه در مدل تولید تویوتا، جایگاه اثر افراد به‌وضوح تعریف شده:
هر فرد باید بتونه در فرآیند «کایزن» (بهبود مستمر)، اثری از خودش بر جای بذاره؛ حتی اگر فقط یک میلی‌متر باشه.
درواقع، جایگاه اثر در نگاه ژاپنی یعنی:
مسئولیت‌پذیری در برابر تغییر
مالکیت داشتن روی فرآیند
داشتن اختیار در نقطه‌ای از سیستم که بتونه بهینه‌سازی کنه
این نگاه دقیقاً با روح مدل بونسکی هماهنگه، ولی در بونسکی، علاوه بر بهره‌وری عملیاتی، یک بُعد معنوی و انسانی هم به اون افزوده شده.
در مدل بومی بونسکی، جایگاه اثر چطوری تعریف می‌شه؟
در چارچوب مدل واکاوی (پایه فلسفی بونسکی)، جایگاه اثر یک نقطه‌ی طلاییه که سه محور به هم می‌رسن:
۱. شاکله ارزش فردی: یعنی بدونی ارزش واقعی تو چیه
۲. محیط اثرپذیر: یعنی جاهایی که آماده پذیرش اثر تو هستن
۳. مسیر نیت‌محور: یعنی کاری که در راستای نیت اصلی زندگیته
وقتی این سه تا نقطه تلاقی کنن، تو دقیقاً در جایگاه اثر قرار گرفتی.
چرا بعضیا هیچ‌وقت جایگاه اثرشونو پیدا نمی‌کنن؟
چون:
دنبال تعریف دیگران از موفقیت می‌رن
نیت واقعی خودشون رو فراموش می‌کنن
جایی فعالیت می‌کنن که فقط مصرفی هست، نه اثربخش
درحالی‌که اگر فقط یکی از این سه مؤلفه بالا نباشه، اون موقع بیشتر از اینکه اثر بذارن، فرسوده می‌شن.
تمرین‌های کاربردی برای کشف جایگاه اثر
۱. نقشه‌ی اثر خودتو بکش
از خودت بپرس: در ۳ سال گذشته، کجا واقعاً تأثیر گذاشتم؟ چرا اونجا؟ روی کی؟ چطور؟
این‌ها رو بنویس و حلقه‌های مشترکشو پیدا کن.
- تست محیط اثربخش بونسکی انجام بده
یک تست اختصاصی در بونسکی طراحی شده که نشون می‌ده آدم‌ها در کجای سیستم‌ها، شبکه‌ها یا مشاغل می‌تونن اثر واقعی داشته باشن.
- هر ماه یک گزارش اثربخشی بنویس
حتی اگه کوچک باشه، هر اقدامی که باعث بهبود یا الهام شده رو مستند کن
از حکمت اسلامی: «به عمل بینی، نه به مقام»
در آموزه‌های اسلامی، «اثر» ملاک ارزشی انسانه، نه جایگاه رسمی یا عناوین.
امام صادق (ع) می‌فرماید: خیرُ الناسِ مَن نَفَعَ الناس
یعنی بهترین مردم کسیه که بیشترین نفع و اثر مثبت رو برای مردم داشته باشه.
در مدل بونسکی، این نگاه الهی با تحلیل سیستمی و مهندسی رفتار ترکیب شده تا مسیر اثرگذاری پایدار ساخته بشه.
نتیجه‌گیری: جایگاه اثر، پایگاه معناست
اگه دنبال اینی که کارت معنا داشته باشه، انگیزه‌ت پایدار بمونه و ردّی از خودت بذاری، دنبال جایگاه اثرت بگرد.
اون نقطه‌ایه که تو هم به کار معنا می‌دی، هم از کار معنا می‌گیری
منابع و رفرنس‌ها
Jeffrey K. Liker – The Toyota Way
Frances Hesselbein – On Mission and Leadership
حکمت اسلامی و احادیث اهل‌بیت پیرامون اثرگذاری
مشاهدات میدانی از پروژه‌های اثربخش در ایران و ژاپن